คำตักเตือนจากบรรพชน โดย บือพอ

คำตักเตือนจากบรรพชน……โดยบือพอ ลูกหลานเอ๋ย ! จงฟังให้ดีๆ นะ บรรพชนได้กล่าวเตือนไว้เป็นบทสอน “ผีดิบเป่าแตรเสียงดังมาแต่ไกล หากเป่าตามจะหลงกลมัน ผีดิบผีร้ายใจไม่ซื่อ ไล่ล่ากินเรามาแต่บรรพชน แม้มาถึงยุคนี้ก็ไล่กินเราอยู่ ผีดิบผีร้ายใจไม่ซื่อ ลวงเราไปเป็นขี้ทาส นานา ประการ ผีดิบผีร้ายตีกลองเสียงดังจากไหล่ผา ด้วยหวังลวงให้ลูกหลานเราเดินไปหา ผีดิบผีร้ายทัดดอกไม้สีขาว ด้วยหวังยั่วยวนจิตใจลูกหลานเรา พี่น้องเอ๋ย! ร่วมจิตร่วมใจกันเถิด ร่วมต่อต้านผีดิบไล่ล่ากินเรา รีบๆ ลับดาบลับหอกให้คมเสีย ยกคมดาบคมหอกขวางทางพวกมันแล” ลูกหลานเอ๋ย ! จงฟังให้ดีๆ นะ “ถึงวาระหนึ่งจะมีคนมาเรียกเราว่าพี่ จะมีผู้คนมาเรียกเราว่าน้อง เรียกพี่ก็อย่าขานรับ เรียกน้องก็อย่าขานตอบ หากตอบรับจะนำเราสู่ความหายนะ ด้วยว่าเป็นเพียงกลวิธีหลอกเราให้ตายใจ ด้วยว่าเป็นเพียงวาจาหว่านล้อมให้ระรื่นหู ด้วยว่าเป็นเพียงไส้สนกลในที่ไว้ใจไม่ได้ คำพูดเขาอย่างหนึ่ง จิตใจเขากลับเป็นอีกอย่างหนึ่ง ใช่ว่าเขาจะมาเกี้ยวพาราสีเราด้วยความบริสุทธิ์ใจ เขามาหลอกเอาหมากเอาพลูเราไปกินเท่านั้นเอง” ลูกหลานเอ๋ย ! จงฟังให้ดีๆ นะ “ถึงวาระหนึ่งแผ่นดินจะพลิกผัน แผ่นดินจะชำระตัวมันเอง น้ำจะท่วมทั้งผืนแผ่นดิน อีกไม่นานนักแผ่นดินจะร้อนระอุ ผืนปฐพีจะลุกเป็นไฟ ไม่มีสิ่งใดมีชีวิตอีกต่อไป เหลือเพียงผีปอบเท่านั้น”                    ลูกหลานเอ๋ย ! จงฟังให้ดีๆ นะ “ถึงวาระหนึ่งฟ้าจะปิดแผ่นดินจะมืด ฝนจะตกหนัก ฟ้าจะร้องเสียงดังระทึก ลมจะพัดอย่างรุนแรง พายุจะโหมกระหน่ำอย่างสุดเหวี่ยง ไม่มีสิ่งใดต้านทาน ไม่มีสิ่งใดขวางกั้น ผู้คนจะปลิวว่อนไปกับสายลม […]

”ดีควา”หรือ แตงชาย

  ”ดีควา”หรือ แตงชาย เพราะนอกจาก ”ดีควา” แล้ว ยังมี ”ดีหมึ” ซึ่งน่าจะแปลว่าแตงหญิง แถมยังมี ”ดีโหม่” ซึ่งโหม่ก็แปลว่าแม่ และด้วยความหลากหลายของพืชพันธุ์ โดยเฉพาะแตง จึงมีการตั้งชื่อที่แตกต่างกันไปตามสีสัน ไม่ว่าจะเป็น ดีหมึบอ ดีหมึวา ดีควาลา ดีโหม่ลา (บอ=สีเหลือง วา=สีขาว ลา=สีเขียว) และยังมีอีกสารพัดสารพันธุ์ชื่อแตงไม่น้อยกว่า 20 ชนิด ซึ่งแต่ละถิ่นที่ก็อาจจะมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป ดีควาเนื้อแน่น ๆ รสหวานอ่อน กินแล้วดับกระหายคลายร้อนได้อย่างดี หลังฤดูเก็บเกี่ยวซึ่งเริ่มเข้าสู่ฤดูแล้งแล้วนั้น แทบจะเรียกได้ว่าเป็นฤดูกินแตงของชาวปกาเก่อญอกันเลยทีเดียว ทั้งเอาใส่แกงข้าวเบ๊อะ ทำแกงแตง กินสดกับน้ำพริก หรือกินเล่น ๆ เป็นของหวานยามบ่ายในวันอากาศร้อน ๆ เอามาเลี้ยงกันตอนเอาไม้เอามือลงแขก . . . ที่มีแตงกินกันอุดมสมบูรณ์เช่นนี้เพราะชาวบ้านส่วนใหญ่จะหยอดเมล็ดถั่ว ข้าวโพด ฟัก พริก รวมไปถึงแตง และอื่น ๆ ที่จะสามารถเก็บกินหรือใช้ประโยชน์ได้ไว้ในไร่ข้าวที่เป็นไร่หมุนเวียน พอถึงฤดูเก็บเกี่ยวข้าว พืชผักบางอย่างก็จะให้ผลผลิตพอดี บางอย่างก็ทยอยออกลูกออกหน่วยตาม ๆ […]

แมงมุมนักอุตุนิยมวิทยา

แมงมุมนักอุตุนิยมวิทยา “พี่มนรู้หรือเปล่า ทำไมแมงมุมมันถึงนอนตีลังกากลับหัวอย่าง นี้” ยิ่งยง นาคสืบวงศ์ หรือในชื่อปกาเก่อญอว่า ”พาคูญแย” สมาชิกบ้านเมืองแพมที่เพิ่มบทบาทตัวเองมาเป็นไกด์ท้องถิ่น หน้าใหม่ถามกับพี่มนยิ้ม ๆ รวมถึงพวกเรา นักท่องเที่ยวกลุ่ม 4 ซึ่งประกอบด้วย พี่มน พี่พรชัย พี่ป็อป สมภพ และน้องบิว . . . หลายคนส่ายหน้าราวกับพัดลมฮาตาริ “ที่แมงมุมมันนอนคว่ำหัวลงอย่างนี้ มันกำลังบอกพวกเราว่า ฝนยังไม่หมดดี จะทำอะไรในไร่นาเข้าป่าเข้าสวนก็ให้ระวังฝน ไว้ด้วย ต่อเมื่อฝนหมดแล้วจริง ๆ มันถึงจะกลับตัวหันหัวขึ้นฟ้า เอง ขืนยังไม่หมดฝน มันหันหัวขึ้น หัวมันคงจะเปียกฝน น้ำเข้าหู เข้าตาหมดกันพอดี . . . ชาวเมืองแพมเราก็อาศัยฟ้าดู ฝนจากการดูแมงมุมเอานี่หละครับ” พาคูญแยอธิบายเหมือน เล่าให้ลูกให้หลานฟัง พวกเราต่างอ้าปากหวอด้วยความทึ่ง ส่วน ตัวสมภพเองก็ไม่เคยรู้เรื่องนี้มาก่อน “เก่อปอมีคะลออาโข่…มูโข่จูเต่อเหลอะดิลอ เก่อปอมีคะถ่ออาโข่…ต่าโก่ถ่อตือลีออ นอนหัวดิ่งลงพื้น…ฝนยังไม่หมด นอนหัวโด่สู่ฟ้า…เริ่มอุ่นขึ้นแล้ว”* “ผมชอบพาลูกเข้าป่า เขาเองก็ชอบ ยังอยู่ศูนย์เด็กเล็กอยู่เลย […]

โถ่บีข่า (นกขวัญข้าว)

โถ่บีข่า (นกขวัญข้าว) เป็นนกที่อยู่คู่กับปวาเก่อญอมายาวนาน ซึ่งก่อนที่ชาวปวาเก่ อญอจะทำนาทำไร่ก็จะทำพิธีเรียกนก (โถ่บีข่า) เพื่อให้มาอยู่ มาปกปักรักษาดูแลข้าวจนกว่าจะเสร็จสิ้นฤดูทำนาทำไร่ หลัง จากที่เก็บเกี่ยวผลผลิตเสร็จใส่ข้าวใหม่ในยุ้งฉางเรียบร้อยแล้ว ก็ จะทำพิธีเรียกนกให้มากินข้าวกินแตงอีกรอบหนึ่ง จากนั้นก็จะ ให้นกกลับไปพักผ่อน ชาวปวาเก่อญอเชื่อว่านกจะบินขึ้นไปบน ฟ้า ครั้นเมื่อถึงฤดูทำนาทำไร่ก็ให้กลับมาอีก ทำเฉกเช่นนี้ทุกปี บ้านหลังไหนที่ทำเป็นประจำจะมีนก (โถ่บีข่า)มาพักอยู่ใน บ้านถ้าไม่อยู่ในบ้านก็จะอยู่ในเถียงนา คอยดูแลปกปักรักษาสืบ ไป คำขอหรือคำอธิฐานตอนเรียกนกขวัญข้าวหลังจากที่เสร็จสิ้นฤดู เก็บเกี่ยวผลผลิต โถ่เออมาต่าวี เอาะต่าแตะลี แฮลอเอาะหลู่เอาะดี ดีสีโชวฺพอ แซ วะแซวะเกถ่อโอะพิ ตือด๊อลอบะ

ร่วมด้วยช่วยกันสนับสนุนงบประมาณและของรางวัลเป็นตัวแทนจัดงานวันเด็กให้กับชุมชนบ้านห้วยหมาก-ลาง

ณ หมู่บ้านห้วยหมาก-ลาง ม.4 ต.ห้วยโป่ง อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน ในวันเสาร์ที่ 11 มกราคม 2557 (เป็นตัวแทนของหมู่บ้านระแวกใกล้เครียง 5 หมู่บ้าน)

1 11 12 13